Ipsos Uzmanlarından İnşaat Sektörü Raporu
Ipsos tarafından hazırlanan İnşaat Sektörü Raporu, İnşaat sektörünü çok çeşitli yönlerden analiz etti. Sektör nereye gidiyor? Avantajları, gelişme potansiyeli nedir? Önü açık mı, yoksa zor günler mi bekliyor? Bunun gibi birçok sorunun cevabı İnşaat Sektörü Raporu’nda yanıtlandı.
Dünya Ekonomik Forumu’nun raporlarına göre inşaat sektörü dünya demir-çelik üretiminin yarısını tek başına kullanıyor. Bu oran Türkiye’de 3′te 2′ye kadar çıkıyor. İnşaatın küresel GSYH içindeki payı yaklaşık %6. Bu oran gelişmiş ülkelerde %5, gelişmekte olan ülkelerde %8 civarında.
İnşaat sektörü dünyada yılda yaklaşık 10 trilyon dolar gelir, 3.6 trilyon dolar katma değer yaratıyor. Yıllık gelir 2025′te IS trilyon dolara çıkacak. IMF (2014) tahminine göre; gelişmiş ülkeler inşaata GSYH’nın %1′i düzeyinde bir ek kaynak ayırdıklarında, 4 yılda GSYH’da %1.5 ek büyüme sağlayabilirler.
Sektörde global düzeyde 100 milyondan fazla kişi istihdam ediliyor. Sektörün %32′si konut projeleri; %32′si ulaşım, enerji, su vb. altyapı projeleri; %18′i ticari ve kamu yapıları, %13′ü ise sanayi yapılarından oluşuyor. Tüm binalar küresel sera gazı salınımının %30′unu teşkil ediyor.
Diğer yandan kentlerde yaşayan nüfus her gün 200 bin kişi artıyor ve bu nüfus için konut bina üretimi gerekiyor. Sektör, bilişim teknolojilerindeki yeniliklerde genel olarak yavaş. Emek-yoğun niteliğini koruyor. Verimlilik artışı sınırlı. Ancak hızlı bir değişim yaşayacak. Yalın iş süreçleri, robotlar ve üç boyutlu yazıcılar, malzemelerin farklılaşması, akıllı ve yeşil binalar gibi yenilikler yaygınlık kazanıyor.
İnşaat özellikle gelişmekte olan ülkelerde ekonomiyi, istihdamı destekleyen önemli bir politika aracı olarak görülüyor. Daha yüksek katkı için verimliliğin artması gerekiyor. Türkiye’de milli hasıladaki payı yüzde 8.8′e çıkan sektörde verimlilik artışı için teknolojik dönüşüm, mimarlık, mühendislik, tasarımcılık girdisinin artırılması gerekiyor.
Sektördeki mega trendler neler?
Dünya Ekonomik Forumu analizine göre inşaat sektöründeki mega trendleri şöyle:
• Gelecek 10 yılda dünya inşaat sektörü büyümesinin %65′i gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşecek.
• Piyasalar daha da küreselleşecek, firmaların en az yansı yeni ülkelere ve pazarlara gitmek zorunda kalacak.
• Çin’de inşa edilecek 123 km’lik deniz altı tüneli gibi büyük ve kompleks projelerin sayısı artacak.
• Gelişmiş ülkelerde yaşlanan ve yıpranan altyapı tesislerinin yenilenme ı ihtiyacı artacak.
• Global düzeyde altyapı yatırımı için her yıl 1 trilyon dolar kaynak gerekecek.
• İnşaat hammadde kaynakları kıtlaşacak.
• 1980′e kıyasla 3 kat fazla yaşanan afet ve felaketler altyapı ve yenileme ihtiyacını artıracak.
• Kentsel nüfusa her yıl eklenen 200 bin kişi için konut ve altyapı ihtiyacı artacak.
• Yetişmiş işgücü ihtiyacı artacak.
• Jeopolitik belirsizliklerin yarattığı sıkıntı devam edecek.
• 2030′da altyapı ihtiyacı 15-20 trilyon dolar seviyesine ulaşacak. Bu 100 milyon yeni istihdam ve 6 trilyon dolar ek gelir yaratabilir.
• Teknoloji ile verimlilik artacak.
Ipsos MQ Pazar Araştırmaları Yöneticisi Cumhur Bursalı konuyu şöyle değerlendirdi: “İnşaat tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de büyüme ve istihdam artışında etkili bir araç. Zaman zaman özel sektörün inisiyatifinde bina (konut) inşaatı, belirli dönemlerde ise kamu inisiyatifinde bina dışı (altyapı) projelerle büyüme ve istihdama yön veriliyor. Üretim endeksi çeyreklik gelişimi, özellikle 2016′dan itibaren altyapı yatırımları ağırlıklı üretim artışı ve konut üretimindeki artışlarla desteklendiğini gösteriyor. Ekonominin toparlanıp tüm sektörlere yayılan bir büyüme trendine geçiş aşamasında, büyümeyi hızlandırmak ve ivme vermek amacıyla inşaat sektörünün önümüzdeki birkaç yıllık dönemde gerek bina gerekse de bina dışı yatırımlarla desteklenerek lokomotif sektör olacağı anlaşılıyor.”
Konut Stoku 640 Binde
Özellikle konut tarafı konuşulurken sık sık dikkat çekilen bir konu var: 1 milyonluk stok! Bir yandan konut üretimi, yeni projeler devam ederken bu stok nasıl eritilecek? Bu yüksek stok, sektörü sıkıntıyı sokan bir problem alanına dönüşebilir mi? Ipsos İnşaat Sektörü Raporu’na göre 2013′ten bu yana ilk satışlarda oluşan konut stoğunun 640 bin adede ulaştığı görülüyor. 2015 yılından itibaren ilk satış stoğu artış hızı yavaşlamaya başladı. 2016 konut satışlarında başarılı bir yıl oldu. Hükümetin yıl başında aldığı kararlarla, bu satış trendini 2017 yılında da devam ettirmeye kararlı olduğu görülüyor. Yabancıların ve yurtdışında çalışan Türk vatandaşlarının KDV’siz konut almasına imkan tanıma, dahil konut alım KDV’si ve alım satım harçlarının düşürülmesi, 20 yıllık konut kredisine yeşil ışık yakılmasının; yılın ilk aylarında etkili olduğu gözleniyor. Nitekim Ocak-Mart 2017 döneminde toplam konut satışları %7’nin üzerinde artarken, ipotekli satışlarda %30′un üzerinde arttı. Başta kamu bankaları olmak üzere konuta önemli bir kredi desteğinin sağlandığı görülüyor.
Reel Fiyat Artışı Devam Edecek
Ipsos İnşaat Sektörü Raporu’nda belirtilen tespitlere göre 2016 son çeyrekte konut fiyatlarındaki artış reel olarak %5 civarındaydı. Enflasyonun üzerindeki bu artışın özellikle büyük şehirlerde kamuoyunu da ikiye görülüyor. Bir kısım konutta balon olduğunu düşünürken, diğer bir kesim ise fiyat artışlarını olağan görüyor. Özellikle büyük şehirlerde kısıtlı arsa imkanları, yıkılan binaların yerine daha kaliteli konut üretiminin yapılması, küçülen metrekareler, kredili satışlardaki artış ve genel enflasyon oranının çift hanelerdeki ısrarı, konutta reel fiyat artışının bir müddet daha devam edeceğine işaret ediyor.
Yakın Gelecek Tahmini
Ipsos İnşaat Sektörü Raporu’nda, sektördeki güncel eğilimler ve muhtemel gelişim istikametleri değerlendiriliyor. Öncelikle küresel durum ve eğilimler ele alınıyor. Karşı karşıya bulunduğu riskler ve fırsatlardan hareketle teknolojik dönüşümün gerekliliği vurgulanıyor. Ardından Türkiye inşaat sektörü resmi istatistikler baz alınarak çok yönlü olarak inceleniyor. İstihdamla ilişkisi ele alınarak yakın geleceğe yönelik tahminler de yapılıyor. Rapora göre sektörde verimliliği artırmak gerekiyor.
İnşaat Sektörü Raporu hakkında daha detaylı bilgi için Cumhur Bursalı (cumhur.bursali@ipsos.com) ile iletişime geçebilirsiniz.
Not: Bu haber içeriği 15 Haziran tarihinde Dünya Gazetesi’nde yayınlanmıştır.
