Kriz 2009 Ramazanına Uğramadı
Ipsos KMG, önceki yıllarda yeni Ramazan dönemi öncesinde çıkarttığı Ramazan Raporu’nu, krizin azaldığı düşünülen etkisinin tüketime nasıl yansıdığının merakla beklenmesinden dolayı bu yıl Ramazan döneminin hemen ardından hazırladı.
Türkiye’de Ramazan dönemi harcamaları her zaman yılın genelinden ayrışır: Oruç tutsun tutmasın herkes bu dönemin getirdiği hareketliliği tüketimine bir şekilde yansıtır. Son beş yılı değerlendirdiğimizde 2009 Ramazan dönemi hane harcamaları açısından yılın herhangi bir ayına kıyasla harcamanın %20 dolaylarında arttığı bir ay oldu. Bu kural sadece krizin etkilerinin belirginleştiği ve neredeyse tüm ekonomik göstergelere yansımaya başladığı 2008 döneminde bozulmuştu: Kriz döneminde hızlı tüketim ürünleri harcamalarında en fazla kesintiye giden grup olan DE sosyo-ekonomik statü grubunun 2008 Ramazan döneminde diğer Ramazan dönemlerinin oldukça altında harcama yapması genel olarak Ramazan’ın %20 seviyelerinde değil %13 seviyesinde bir artışla kapanmasına sebep olmuştu. Son Ramazan ayında ise haneler yine ortalama bir aya kıyasla %20 oranında daha fazla harcama yapmış durumdalar. Bu da krizin etkilerinin Ramazan’a olan yansımasının 2009 yılında etkisini büyük ölçüde kaybettiğini gösteriyor: DE haneleri 2007 yılında olduğu kadar yüksek bir harcama artışı gerçekleştirmeseler de 2008 yılındaki düşüşü telafi etmiş durumdalar.
Son Ramazan’da harcama yoğunluğu Ramazan’ın başlangıcından bir hafta kadar önce başladı ve en yüksek artış bayram öncesi haftada görüldü. Ramazan’da haneler her bir alışverişte ortalama bir aya göre daha fazla para harcıyorlar ancak geçen yıllara kıyasla alışveriş başına harcamadaki artış daha düşük:
Ramazan’da değişiklik gösteren alışveriş davranışları satış kanallarının performansında da değişikliklere yol açıyor: Son Ramazan döneminde ulusal zincirler yılın geneline kıyasla daha yüksek pay elde ederek bir adım öne çıktı. Carrefour ve Real bu açıdan en ön plana çıkan kanallar oldu. Geçen Ramazan’da yüksek pay elde etmiş olan tekil süpermarketler ve yerel zincirler son Ramazan döneminde aynı performansı göstermedi
Son Ramazan döneminde de önceki yıllarda olduğu gibi harcamanın en fazla artış gösterdiği kategoriler hazır çorba, kırmızı et, gazlı meşrubat, maden suyu ve bayram dönemi hazırlığından dolayı hediyelik şeker ve çikolata oldu. Ramazan’ın giderek yaza yaklaşmasıyla birlikte dondurma da harcamanın en çok artış gösterdiği başlıca kategorilerden biri oldu.
Mevsimselliğin etkisinin belirgin olduğu kategorilerde Ramazan döneminin nasıl geçeceği önümüzdeki yıllarda daha da önemli olacak. Ramazan’ın en son yaza denk gelişinden bu yana yaklaşık 30 yıl geçtiği düşünülürse, bunun günümüz Türkiye’sinde hane harcamaları üzerindeki etkisi konusunda elbette hepimiz için öğrenecek çok şey var.
Daha detaylı bilgi için ceyhan.demiray@ipsos.com’a e-mail gönderebilirsiniz.